The Tropical Years

De grote inspanning van de kunst is er juist op gericht om een waarneembaar object te maken waarin ons schier grenzeloze vermogen tot betekenisgeving vruchteloos gevangen raakt.  Zoals de verchroomde bal in een flipperkast rond rolt, tegen glanzende doelen stuitert, hokjes en tunnels in en uit gaat en voortdurend punten scoort zonder ooit de rust en de bevestiging van betekenis te vinden, zo is de toeschouwer van kunst in een staat van waarneming opgesloten. Hoe langer hoe beter. Want uiteindelijk gaat het, ook in de kunst, altijd om de punten!

Mijn eerste ontmoeting met een werk van Frank Koolen was op de  tentoonstelling van de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst 2006. Er hing een klein schilderij van een houten deur met daarop een soort vuistbijl en een leeg briefje dat met een spijker in het hout genageld was. Nu heeft iedereen die een spijker in een stuk hout schildert bij mij een streepje voor en dus vulde ik het publieksprijs formulier in met een kort betoog, verwijzend naar de spijkers van Philip Guston en Rene Daniels, waarom ik het schilderij van Frank Koolen zo goed vond. Ongeveer een jaar later ontmoette ik Frank in levende lijve bij welke gelegenheid hij mij vertelde dat hij eigenlijk maar heel af en toe een schilderij maakt! Dat was even slikken voor iemand zoals ik die al twintig jaar een belangrijk deel van zijn tijd probeert om schilderijen te maken. Het is de sfeer van: v.“kunt u pianospelen?” a. “Dat weet ik niet want dat heb ik nog nooit geprobeerd”. Frank Koolen maakt films, interventies, schilderijen, sculpturen, installaties, performances, foto’s en schrijft korte verhalen. Mijn  overtuiging dat kunst eigenlijk alleen kan voortkomen uit de verdieping van een bepaald metier werd omvergeworpen. 

The Tropical years is Frank Koolen’s eerste retrospectief. Zoals veel kunstenaars van zijn generatie en positie is hij tot nu toe bijna uitsluitend te zien geweest in groepstentoonstellingen of in situaties waarin het om één werk ging. Hij is echter bij uitstek een kunstenaar van wie het oeuvre, ondanks de brille van de individuele werken, doorslaggevend is. Voor zijn solotentoonstelling in W139 maakt Frank Koolen verschillende nieuwe werken waaronder een auto met daarin schuddende planten, een remake van zijn studentenkamer en, in opdracht van het Zuiderzeemuseum, een film over de lotgevallen van de gebroeders Bording en hun vader, die in 1849 twee weken op een ijsschots in de voormalige Zuiderzee dreven. Ook zal hij de muurschilderingen van zijn voorgangers in W139 aanpassen aan zijn eigen smaak en inzicht. Daarnaast is The Tropical Years een parcours langs de schilderijen, foto’s, films, sculpturen en installaties van de afgelopen 7 jaar; de periode waarin hij, van een naar grootse daden verlangende beginnende kunstenaar, uitgroeide tot een der laatste Samoerai van de Nederlandse kunst.

Gijs Frieling