K2ao Aufruf zur Phase Null! a voyage to Levitaria
Waar ik als beginnend W139 directeur in mei 2006 tegenop zag waren eindexamententoonstellingen, kunstbeurzen en kunsttijdschriften. Als kunstenaar had ik nooit het gevoel gehad dat ik daar iets mee moest, maar ik meende dat ik in mijn nieuwe positie van al deze dingen op de hoogte zou moeten raken en blijven.
Ik ging dus naar een eindexamententoonstelling en kwam er gedeprimeerd vandaan: voor wie worden deze troosteloze optelsommen van witte hokjes toch gemaakt? Ik nam het blad Frieze ter hand. In september 2006 was Frieze gewijd aan kunsteducatie. Op pagina 144 stond een foto, maar wat was erop te zien? Een soort kamer met een houten lambrisering, een schouw met nepvuur en boeken op de schoorsteenmantel. Links een geschilderde wenteltrap en nagemaakte gotische vensters met glas in lood, organische gipsen lampen, plafond- en muurschilderingen van romantische landschappen en samenzweringen van duistere monniken. Alles was gemaakt van karton, gips, verf en lampjes. Het onderschrift luidde: k2 aufbau organisation, tableaux 2006, mixed media. Installation view from Stephan Dillemuth’s class’ final show. Academy of Fine Arts, Munich.
De foto liet mij niet meer los. Ik zag er het positieve tegenbeeld in van alles wat me in de hedendaagse kunstwereld zo tegenstaat: het doorgeschoten individualisme, de uniforme entourage, de pretentieuze sfeer van reductie en intellectualisme. Mijn bevangenheid zorgde ervoor dat ik in eerste instantie helemaal niet op onderzoek uitging naar wie er achter dit beeld schuilgingen, onbewust vrezend dat dit alleen maar tegen kon vallen. Maar uiteindelijk ontmoette ik Stephan Dillemuth in het voorjaar van 2008 in New York en zijn studenten een paar maanden later in München.
Tijdens deze ontmoetingen kwam ik te weten dat kunstenaarscollectief K2ao (Klasse 2 aufbau organisation) is ontstaan uit de, oorspronkelijk op schilderkunst en kunsteducatie gerichte klas van Dillemuth. Enige jaren geleden besloot hij de gebruikelijke academiekunstgeschiedenis, die voornamelijk de internationale ontwikkelingen in de kunst sinds 1945 behandelt, in te ruilen voor een collectieve onderzoekspraktijk naar de lokale Beierse politieke en esoterische bronnen van de avantgarde en de gebeurtenissen die voorafgingen aan, en uitmonden in de Räterepublik München van 1918. Hij noemde dit project Bohème-Forschung. De studenten verdiepen zich in de personen, bewegingen en het discours van de verschillende Bohèmes in München en omstreken en ze schrijven en discussiëren daarover. Vanaf het begin vond het onderzoek echter ook plaats in de vorm van reenactments, opvoeringen, installaties en opera’s.
Naar mijn mening zijn de activiteiten van K2ao de eerste praktijk die het zoveel gebruikte woord “artistic research” werkelijk inhoud geven. Het artistiek scheppende werk van K2ao is zelf een vorm van onderzoek. De sprankelende en naïeve manier waarop K2ao werkt, wordt in balans gehouden door de kritische ernst waarmee Dillemuth zelf schrijft en spreekt. Oorspronkelijk bedoeld als een project voor twee semesters, groeide “Bohème-Forschung” uit tot zo een vruchtbare combinatie van personen en inhoud dat K2ao er ook mee naar buiten begon te treden. Eerst in de vorm van een “jahres abschluss” in de akademie, waar ze hun lokaal ombouwden en beschilderden tot een Negentiende-eeuwse salon (de foto in Frieze) waarin ze een verkleed bal opvoerden. Daarna volgden optredens in het performanceprogramma van Frieze 2006 en gastprojecten op de academies van Hamburg en Berlijn.
In het kader van het dertig jarig bestaan van W139 in oktober 2009 is K2ao uitgenodigd om een maand naar Amsterdam te komen en een live documentaire over de geschiedenis van W139 te maken. Ik herken in hun werkwijze en ook in de uiterlijke kenmerken daarvan de anarchistische geest die ook de beginjaren van W139 kleurden. De interdisciplinaire aanpak en het punk idee dat je alles zelf kunt doen, of het nu Negentiende-eeuwse salonschilderkunst, opera zingen of toneelspelen is, maken dat ik verwacht dat zij de “Werdegang” van W139 op een unieke manier zichtbaar en beleefbaar kunnen maken. Dat zij W139 zowel cultureel als qua leeftijd (de gemiddelde leeftijd van de groep is 23) van een grote afstand benaderen lijkt mij een garantie voor objectieve en onverwachte observaties. K2ao zal met een Line-up van ongeveer 15 personen vier weken in de achterzaal van W139 wonen en werken. Hun onderzoek zal naast het W139-archief ook uit “veldwerk” en interviews bestaan. Gedurende deze periode is W139 geopend en kunnen bezoekers het onderzoek/maakproces volgen. Het werkproces mondt uit in een voorstelling op vrijdagavond 30 oktober. Daarna is het decor/de installatie nog een week te zien, tot en met de museumnacht.