Travelling Without Moving
Rosa Barba, Erick Beltran, Attila Csorgo, Tibor Gyenis, Hermelinde Hergenhahn, Hendrik Jan Hunneman, Tamas Kaszas, Jan Kempenaers, Szabolcs Kisspal, Adam Kokesch, Gabriel Lester, Attila Menesi, Thomas Mohr, Elske Neus, Sagigroner, Janos Sugar, Raymond Taudin Chabot, Gyula Varnai, Anne de Vries, Little Warsaw, Edwin ZwakmanTravelling without moving is een samenwerkingsproject tussen drie onafhankelijke kunstruimtes, gerealiseerd in het kader van het Europese culturele programma ‘Hongarije aan Zee’. De samenwerking tussen de curatoren van W139, Amsterdam, Studio Gallery en Trafo Gallery, beiden in Boedapest, resulteerde in een meerledige thematische tentoonstelling die op de drie voorgenoemde plekken plaatsvindt, in december 2004 en januari 2005.
In zijn roman ‘De Dood in Venetie’ beschrijft Thomas Mann hoe de hoofdpersoon Gustav von Aschenbach een onbekende man tegenkomt op een regenachtige lentemiddag - onopvallend, maar in het bezit van een rugzak en een wandelstok - wiens aanwezigheid hem een overweldigend gevoel van onrust geeft. Wanneer hij de man ziet, wordt Von Aschenbach overvallen door een gevoel van ‘Fernweh’, een onbedwingbare behoefte om te reizen. Vandaag de dag wordt tal van kunstenaars geconfronteerd met een ander soort noodzaak tot reizen die weinig van doen heeft met de innerlijke drang waarover Aschenbach het heeft, maar alles met het praktische feit dat zij op diverse plekken in het buitenland tentoonstellen.
Zij vliegen van hier naar daar, met hun atelier in hun hoofd, zich telkens weer aanpassend aan de nieuwe omstandigheden en lokale context van de show waaraan ze deelnemen. Hun verblijf in het buitenland is vaak functioneel en van korte duur, en dit weerhoudt hen ervan om de nieuwe setting ten volle te beleven. Sinds Edward Said weten wij bovendien dat de manier waarop wij allen een vreemde realiteit ervaren sowieso grotendeels wordt bepaald door de subjectieve registers van onze waarneming, door onze - vaak onbewuste - vooroordelen. De kunstenaars die deelnemen aan ‘Travelling without moving’ werd gevraagd om een site-specific werk te realiseren met bovenstaande beperkingen in het achterhoofd.
Ze reageren met hun werk op bepaalde specifieke karakteristieken van de plek waar ze tentoonstellen, met het volle bewustzijn dat ze niet in staat zijn de eigenheid van de locatie, de fysieke ruimte en de socio-historische context te doorgronden. Participerend Hongaars kunstenaar Tamas Kaszas formuleerde het als volgt: "Vaak, als je wordt uitgenodigd om een werk te produceren in een plaats waar je niet vertrouwd mee bent, herhaal je uiteindelijk de ideeen en stereotypen die je juist wilde vermijden, omdat je eenvoudigweg geen toegang krijgt tot de cultuur waar je in geplaatst wordt, je weet niet hoe je de codes kunt breken of ontcijferen."
De tentoonstellingen in W139, Trafo en Studio Gallery zijn verbonden door deze gedeelde thematiek en worden ‘letterlijk’ verbonden door een interventie van kunstenaar Gabriel Lester.